به گزارش ثریا سیدحمید طالب‌زاده، استاد تمام گروه فلسفه دانشگاه تهران و دبیر شورای تحول علوم انسانی، در دومین روز از همایش بین المللی «همگرایی و واگرایی؛ گفتگویی میان فرهنگی-میان دینی» به سخنرانی درباره موضوع «حکمت متعالیه و امکان همگرایی» پرداخت.
طالب‌زاده با ارائه‌ی قرائت تازه‌ای از حکمت متعالیه، که نه در نظریات ملاصدرا و نه در نظریات شارحان او وجود داشته چنین بیان کرد: حکمت متعالیه نظام مابعدالطبیعی را به کمال رساند و بر بنیاد اصالت وجود واقع است. اصالت وجود در اینجا یعنی اینکه واقعیت امر واحدی است و آن وجود است. چیستی کثرت هم یک پرسش اساسی است. ملاصدرا در نظریه اصالت وجود، کثرت را موهوم نمی‌داند، بلکه در متن وحدت جستجو می‌کند. او بحث کثرت را در تشکیک وجود می‌برد. از نظر ملاصدرا، وحدت وجود، وحدت سنخی است؛ یعنی حقیقت وجود، حقیقت واحدی است اما درجات و مراتبی دارد که به یک اصل واحد برمی‌گردد.
وی در توضیح چیستی حقیقت وجود گفت: حقیقت وجود درست از آن جهت که وجود است حد و مرز ندارد، بلکه دارای سلسله مراتب است. مانند نور که در ذات خود روشنایی است اما درجات مختلفی دارد. وحدت سنخی با وحدت تشکیکی وجود یکی است. واقعیت اصیل، سنخ واحدی دارد و حقیقتی داینامیک یا سریانی است. همین حقیقت تشکیکی بنیاد کثرت است و حیث اختلاف وجود، همان حیث وحدت می‌باشد. همه موجودات که با هم اختلاف دارند، اختلاف شان ذاتی است؛ اما در حقیقت یکی هستند و آن وجودشان است. تشکیک وجود یعنی غیر از وجود چیزی نیست و اختلاف غیر از وحدتِ سریان یافته نیست. بسط وحدت بنیاد اختلاف است. از نظر ملاصدرا تشکیک وجود دو گونه است که شامل بسط طولی و بسط عرضی می‌شود. تشکیک طولی یعنی مشاهده اختلاف در مصادیق کیفیات و کمیات مثل دو مصداق سفیدی و سفیدی‌تر، اما معیار این تشکیک در چیست؟ اینکه در ابتدا حقیقت وجود از راه علیت نفوذ می‌کند و موجود معلول چیزی جز ربط به علت خود نیست. وجود علت کامل‌تر از معلول است. در سلسله موجودات سلسله طولی بر معنای کمال و نقص می‌باشد و هر موجود وجودی رابط است که این رابط بودن ربط یک طرفه است.
او در توضیح «تشکیک تواسعی» گفت: در نوع دیگری از تشکیک عرضی که در بحث ملاصدرا نیست، رابطه علیتی بین موجودات وجود ندارد؛ مثل رابطه دو پرنده یا رابطه قطرات آب. چنین تشکیکی را نمی‌توان طولی فهمید؛ چون معنای تشکیک یعنی اینکه مابه‌الاختلاف عین مابه‌الاشتراک است. جهان طبیعت، جهان زمان و مکان است که اینها عرض یکدیگر نیستند، موجودی این جهان، ذاتاً زمانی و مکانی است و هر دو در امتداد هم هستند، قطعات زمان و مکان طولی نیستند و برتری بر یک جز دیگری ندارند؛ اما مقوم هویت وجود هستند. هویت زمانی و مکانی موجودات، شالوده تشکیک عرضی است. بنا به تشکیک، هر وجودی با تمام وجود دیگر هم مشترک است و هم با آن مغایرت دارد. به بیان دیگر از همان جهت که یکی است از همان جهت مغایر هم است و هر مغایرت به وحدت برمی‌گردد. وجودهای مغایر عین بسط وجود دیگر است چرا که وجود غیر عین وجود خود او است و هر وجودی تمام وجودهای دیگر را فرا می‌خواند. به عبارت دیگر هر وجودی تکرار نشدنی است. به همین دلیل وجود دیگر را بسط می‌دهد. در غیر این صورت تکرار است. بنابراین تشکیک عرضی باعث وحدت وجودها می‌شود.
استاد تمام دانشگاه تهران در پایان با اشاره به بحث علامه بیان داشت: علامه در بحث خود با موضوع وجود معتقد است که تحقق وجود رابط و موجب وحدت بین آنها می‌شود. بنا به بیان علامه، وجود رابطه نحوه‌ای از وجود است که بر اساس آن می‌توان وجودهای فی‌النفسه را در ارتباط با هم قرار داد. اکنون می‌توانیم بگوییم موجودات در تشکیک عرضی هستند و این مساله مغایر با وحدت وجود نیست و وجودها در ذات خود با یکدیگر در ارتباط هستند. به بیان دیگر هر موجودی در جهان در بنیاد وجودی با دیگران متحد است اما تمایز در وجود و ماهیت و کثرت در آگاهی رخ می‌دهد.
منبع: فارس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد
علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
مسئله جدی امروز، زیست‌جهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است
ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد
ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس
داوطلبان متقلب دستگاه‌های جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال
فراخوان ثبت پرسش‌نامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی
دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند
پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی
برای نگهداشت حرمت معلم بکوشیم
واریزهدیه روز معلم به حساب فرهنگیان؛ امشب/ پرداخت معوقات حق‌التدریس‌ها تا ۲ هفته دیگر
چاپ کتابی درباره سکوت و پایبندی در آثار آلبر کامو
مجموعه دفتر یادداشت روزانه داستایوفسکی به چاپ چهارم رسید
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل منصوب شد
وعده صادق نتیجه دانشگاه‌های ما است
۸۸ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند
اگر جریان علمی در کنار جریان دفاعی نبود بازدارندگی رقم نمی خورد
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس
خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند
کشف تازه از وجود سیاره نهم در منظومه شمسی
اسب سیاه مقابل تلسکوپ جیمز وب نمایان شد+عکس
تصاویر واقعی آیفون۱۶ در توییتر لو رفت+عکس
داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
چرا ربات‌ها هنوز نتوانستند به گرد پای حیوانات برسند؟
تجلیل از ۶۵ عضو هیات علمی برگزیده/ جوان‌ترین استاد ۴۵ساله و تقدیر از ۶ استاد زن
فرصت عوامل آموزشی و تربیتی مدارس برای ثبت تجربیات خلاقانه و نوآورانه خود تا ۲۰ اردیبهشت
تحویل ۱۰ هزار کلاس درس طی سال جاری در صورت تزریق بودجه
اعتراض دانشجویان در حمایت از مردم بی دفاع غزه
برگزاری اختتامیه چهارمین دوره جشنواره خودنویس در نمایشگاه کتاب
انتخاب استاد دانشگاه ایران به عنوان داور مهندسان برق و الکترونیک آمریکا
اعطای جایزه شیخ مفید به ۱۱۰ استاد برتر دانشگاه
حمایت ۳ میلیارد تومانی از پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری
تمدید مهلت انتخاب رشته داوطلبان دوره دکتری تخصصی دانشگاه آزاد
تحلیل و آسیب‌شناسی شعر آیینی شاعران کاشان منتشر شد
انتشار ترجمه و شرح فصوص‌الحکم
اعطای گرنت برای کار پیرامون موضوعات مهم آینده پژوهشی دنیا
المپیاد ورزش دانشجویی با چاشنی فناوری
اسامی اساتید نمونه کشوری منتشر شد/معرفی جوان ترین و پیرترین استاد
فعالیت نوبت صبح مدارس ۶ شهر خوزستان غیرحضوری شد
باید در جذب نیروی انسانی مدارس ابتدایی تخصص ملاک قرار گیرد
بررسی پیشتازی بانوان در کنکور برای جلوگیری از آسیب به نظام خانواده و آموزش عالی
حمایت جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان ایالات متحده آمریکا
ترامپ خطاب به دانشجویان آمریکایی: اعتراضات حمایتی از فلسطین را متوقف کنید
مخبر: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سریع‌تر اجرایی شود
ساخت روزانه ۸ مدرسه در کشور/ استخدام ۱۹ هزار مربی ورزشی و مشاور پس از ۱۵ سال
معرفی ۲۵۰ موقعیت شغلی در نمایشگاه کار دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سرکوب دانشجویان ضد صهیونیستی برگ دیگری از دموکراسی دروغین آمریکا را رقم زد
مهلت انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ برای بار سوم تمدید شد
اختتامیه جشنواره قرآنی، فرهنگی و هنری شهید آوینی برگزار می شود
دانشگاهها در اجرای برنامه‌ها سند دانشگاه اسلامی را ملاک قرار دهند
نمایشگاه کتاب تهران را روایت کنید، جایزه بگیرید
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
حمایت از ۱۰ دانشجوی پسادکتری با هدف توانمند سازی نیروی انسانی بخش کوانتوم
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنک‌تر می‌کند+عکس
سازمان ملل صدای حق‌طلبی دنیا را بشنود/نیروهای امنیتی در اعتراضات ۱۴۰۱ وارد دانشگاه نشدند
اطلاعات تازه درباره Xperia ۱ VI سونی لو رفت+عکس
امیر خلبان اکبر معنوی‌نژاد به یاران شهیدش پیوست
ترجمه درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی چاپ شد
اسیر فلسطینی صهیونیست‌ها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
نقش دانشگاه امیرکبیر در تحقق شعارهای سال و اقتصاد دانش‌بنیان
پیشرفت علمی بدون داشتن علوم پایه قوی امکان پذیر نیست
تقدیر از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکترای کاربردی در صنعت فولاد
معلمان تلاش کنند گره ذهنی دانش آموزان باز شود
دبیر کارگروه سلامت مدارس منصوب شد
پیگیری چهره به چهره و خانه به خانه دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در گیلان
طرح ملی درس عفاف و حجاب در طراحی پارچه و لباس دانشگاه های هنر
جزییات اولین آزمون دکتری حرفه‌ای فیزیوتراپی اعلام شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سی‌سی ساخته محققان ایرانی+عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنک‌تر می‌کند+عکس
داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد
فهرست دانشگاه‌های خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه می‌رود
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمی‌شود
ایمیل حمایتی روسای دانشگاه‌های ایران به دانشگاه‌های آمریکا
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.